Gün içinde ne kadar çok habere maruz kalıyoruz? Okuyor, dinliyor, izliyoruz… Peki günün sonunda bunların kaçını gerçekten hatırımızda tutabiliyoruz? En ağır olaylar bile çoğu zaman zihnimizde yalnızca birkaç yüzeysel kırıntı olarak kalıyor. Geriye, kaynağı belirsiz, birbirine karışmış bir gündem tortusu kalıyor.
DİJİTAL FAST FOOD VE “BRAIN ROT”
Deli bir hız çağında yaşıyoruz. Sonsuz kaydırma, bitmeyen bildirimler, her dakika gelen “son dakika” etiketleri… Zihnimiz adeta dijital fast food ile besleniyor. Anlık dopamin patlamalarıyla tükettiğimiz bu haberler, ayaküstü atıştırılan ama hiçbir besleyiciliği olmayan yiyecekler gibi.
İnternette “brain rot” olarak adlandırılan zihinsel aşınmanın kökünde de tam olarak bu var: Çok şeye bakıyoruz ama çok az şeye gerçekten dokunuyoruz.
İşte bu hızlı, yüzeysel ve parçalı tüketim kültürüne karşı başka bir yaklaşım giderek güçleniyor: YAVAŞ GAZETECİLİK.
Yavaş gazetecilik; derin analiz isteyen, olayları bağlamına yerleştiren, okura düşünme ve sindirme alanı açan bir pratik. Burada “hız” değil, anlam önemli. “Haberi ilk ben vereyim” telaşı yok; doğrulama, bağlam kurma ve hikâyeyi bütünleştirme esas noktayı oluşturuyor.
Yavaş gazetecilikte durmak vardır; beklemek, sindirmek ve düşünmek vardır. Olay akışının hızına kapılmak yerine, “Bu neden oldu? Ne anlama geliyor? Burada gözden kaçan ne var?” sorularına yer açan bir zihinsel alan vardır.
DERİN BİR HABER OKUMANIN RİTÜELİ
Ayrıntılı ve derin bir haberi okuma ritüelini düşünelim:
Aceleden uzak bir tempoyla ilerlemek, anlamadığımız bir noktada geri dönmek, önemli cümlelerin altını çizmek, bir düşünceyi birkaç dakika zihinde çevirmek… İşte bu ritüel, yavaş gazeteciliğin tam karşılığıdır. İyi hazırlanmış bir yemek gibidir: Emek ister zaman ister ama sonunda yalnızca bilgi değil, gerçek bir anlama duygusu bırakır.
Belki de bugünün asıl sorusu şudur:
Haberi daha da hızlandırmanın yollarını mı arayacağız, yoksa onu gerçekten anlayabilmek için kendimize yavaşlama alanı mı açacağız?
