“Aman Karagöz’üm gel, seninle gezip dolaşalım.”
“Kime dalaşalım?”
“Dalaşmayalım yahu, dolaşalım. Kafan şişmiştir, dolaşmak dinlendirir.”
“Kafam pişmiş de soğutmaya mı çıkalım?”
Karagöz ve Hacivat’ın bildiğimiz bu tipik diyaloglarının çok benzerlerini zaman zaman hepimiz yaşıyoruz, hem de işitme duyumuzda herhangi bir sorun yokken yaşıyoruz bunu.
Birisi “Karagöz’üm” gibi sevgi hitabıyla yaklaşırken karşı taraf bunu kendisine “Kara Üzüm” denmiş gibi algılayabiliyor. Kelimeleri doğru duysak dahi anlamları söylenmek istenilenden çok farklı algılayabiliyoruz. Örneğin dünyanın en güzel gözlerinin eşek gözü olduğunu bilmeyenler “eşek gözlü” denildiğinde hakaret olarak düşünebiliyor. Keşke her yanlış anlaşılma Karagöz ve Hacivat diyalogları gibi bizi güldürebilse! Buna karşın daha çok ağlatıyor, yanlış yönlendiriyor ve yanlışa düşüyoruz hele bir de empati yeteneğimizi kullanamıyorsak… Örneğin etrafımızdaki herkesin gülümseyeceğini düşünerek karşımızdakine aşağılayıcı bir espri yapmanın iticiliğini fark edemiyorsak… Komik olmak adına yanlış iletişim kurmak insanları da iletişimde bir çıkmaza sürükleyebiliyor.
İletişim kurabilmemiz için önce bir kodlama yaparız, kodlama yapan bu kaynak, bazen kendimiz bazen de ajans gibi tüzel, kurumsal bir kişilik olabilir. Bu kodlamalarla bir ileti oluştururuz, sonra bir kanal aracılığıyla oluşturduğumuz bu iletiyi karşımızdakine ya da hedef kitlemiz olan kesime aktarırız.
Yüz yüze iletişimde aslında işimiz kolaydır çünkü sözle birlikte karşımızdaki kişinin mimikleri, jestleri, hareketleri de kendini ele verir; sözsüz iletişim unsurlarıyla mesajı daha net anlayabiliriz. Doğru anlaşılmayı hedefliyorsak çok net olmamız önemlidir. Bir şiirde ya da edebi metinde çoklu anlamlar hoşumuza gider, kendimize yakın olan bize hoş duygular veren imgelemler üzerinden kendimizi bulabiliriz. Söz gelimi birisiyle diyalog halindeyken şiir okur gibi çoklu anlam içerecek şekilde konuşmamız anlam karmaşıklığına yol açabilir. Tüzel kişiler için de hedef kitleye mesajın net bir şekilde iletilmesi önemlidir ancak bu şekilde yürütülen iletişim kampanyaları ile istenilen satış artırma ya da imaj yükseltme gibi amaçlara ulaşılarak iletişim etkinliği sağlanabilmektedir.
İletişimin başarılı olabilmesinde; bireysel gereksinimler, izafet çerçevesi, doğru zaman, doğru mekân, toplumsal yapının değer ve etkilerinden bağımsız olmamak, algılama düzeyinin anlatılan konuyla uyumlu olması önemli unsurlar arasındadır.*
Mekân, antropolojik boyutu açısından iletişimle ilgilidir. Yer değil, mekân olabilmesi için iletişimsel bir boyuta sahip olmalıdır, insanın yerle ilişkisi mekânı belirler. Mekânın içinde devingenlik bulunur. İlişkiler ve mekân birbirine bağımlıdır. ** Mekân insanın atmosferidir, mekân insanı, insan mekânı şekillendirir. Bu yüzden sevdiğimize ilanıaşk yaparken en güzel mekâna getirmek, onu etkilemek isteriz.
Algılama düzeyi düşük olan toplumlarda bir iletişim kampanyası yapılacağı zaman, konuyla ilgili algılamanın sağlanabilmesi ya da yükseltilebilmesi için hazırlayıcı iletişim kampanyaları, bu kampanyaya uygun iletişim süreçlerinin gerçekleştirilmesi gerekir.
İnsanlar güvendikleri, fikir alışverişinde bulundukları gruplara, çevresine göre de iletiyi kabul edip etmeme konusunda yargıya varabilmektedir. Bu iletişimde iki aşamalı akış kuramı etkisi olarak bilinmektedir. İletişimde toplumun değerlerinin, kabul ettiği unsurların ve genel kültürel anlayışların yeri bu açıdan da önem taşır.
İletişim; psikolojik, sosyolojik, kültürel sosyal bilimlerin harmanlanmış, çoklu etken ve etkilerle bağlantılıdır. İletişim ciddi bir süreçtir.
Basit bir iletişim sürecinde bile neyi nasıl kime anlattığımıza dikkat etmenin öneminin farkına varmamız hayatımızı kolaylaştıracaktır.
İyi iletişimler,
Sevgiler,
Yararlanılan Kaynaklar
*Prof. Dr. Ünsal Oskay, İletişimin ABC’si, 5. Baskı, İstanbul: Der Yayınevi, 2007.
**Serdar Öztürk, Mekân ve İktidar Filmlerle İletişim Mekânlarının Altpolitikası, Ankara: Phoenix Yayınevi, Ankara, 2012
